راهبردهای پایداری کالبدی _ اجتماعی در محلات تاریخی (مطالعه‌ موردی محله‌ عودلاجان تهران)

بافت تاریخی و با ارزش محله‌ عودلاجان به دلیل فرسودگی مفرط در کالبد و ساختار و کمبود تأسیسات و تجهیزات زیرساختی و امکانات رفاهی در پاسخ‌گویی به نیازهای امروزی شهروندان ضعیف عمل می‌کند. به همین دلیل جمعیت بومی ساکن در این بافت‌ کم‌کم به محلات دیگر شهر که دارای رفاه بیشتری می‌باشند، مهاجرت می‌کنند و مهاجران جدید که اغلب از اقشار کم‌درآمد اجتماع هستند، جایگزین آنها می‌شوند. در نتیجه در پی چنین رخدادی، بی‌ثباتی اجتماعی و فرهنگی در بافت حاکم می‌شود و با گذشت زمان افزایش می‌یابد. در بافت‌ محله‌ عودلاجان تجانس و همگونی فرهنگی وجود ندارد و نظام همسایگی و همبستگی اجتماعی به‌ دلیل افت هویت و اصالت، بسیار ضعیف شده است. با مهاجرت ساکنان اصیل و قدیمی از این بافت تاریخی رفته‌رفته ارزش‌ها، خاطرات جمعی، هویت و حس تعلق‌خاطر افراد در این بافت‌ها رو به افول می‌گذارد و با فرسودگی فضاها و ایجاد مخروبه‌ها، مکان‌هایی مناسب برای آسیب‌های اجتماعی فراهم می‌شود. با بررسی مکرر محله‌ عودلاجان و وجود مشکلاتی از قبیل فرسودگی زیاد بافت، خروج ساکنان اصیل، تغییر کاربری واحدهای مسکونی به کاربری‌های ناسازگار، کمبود امکانات رفاهی و خدمات زیرساختی شهری، ضعف در شبکه‌ ارتباطی و معابر و وجود آسیب‌های اجتماعی فراوان، بهسازی و نوسازی محله برای افزایش پایداری در آن امری ضروری و مهم می‌باشد. در این تحقیق اطلاعات لازم از طریق مشاهده، تصویربرداری، تهیه‌ نقشه‌های مورد نیاز و پرسشگری از ساکنان محله جمع‌آوری شد و برای تحلیل آن بر‌اساس اطلاعات کمی و کیفی و با استفاده از تکنیک «SWOT» در چارچوب عوامل درون محله‌ای(نقاط ضعف و قوت) و برون محله‌ای(تهدیدها و فرصت‏ها) عنوان شد تا راهبردهای پایداری کالبدی _ اجتماعی در محلات تاریخی و محله‌ مورد بررسی استخراج شوند. یافته‌های به دست آمده حاکی از آن است که تأثیر عوامل بیرونی در عدم پایداری محله‌ عودلاجان بیشتر از عوامل درونی محله می‌باشد.